ఎండోమెట్రియోసిస్ అనేది స్త్రీల ఆరోగ్యంలో చాలా క్లిష్టమైన, దీర్ఘకాలం కొనసాగే, మరియు తరచుగా తప్పుగా అర్థం చేసుకునే ఒక పరిస్థితి. ఇది గర్భాశయంలో ఉండే ఎండోమెట్రియల్ లైనింగ్ లాంటి టిష్యూ గర్భాశయం బయట పెరుగడం వల్ల వస్తుంది. సాధారణంగా ఇది అండాశయాలు, ఫేలోపియన్ ట్యూబ్స్, పెరిటోనియం మరియు పెల్విక్ లిగమెంట్స్ మీద కనిపిస్తుంది. ఈ టిష్యూ ప్రతి నెల పీరియడ్ ప్రభావానికి లోనవుతుండటం వల్ల ఆ ప్రాంతంలో వాపు, రక్తం నిల్వపడటం, నొప్పి, టిష్యూ చుట్టుకుపోవడం (adhesions), బలమైన పీరియడ్ నొప్పులు, పెల్విక్ నొప్పి, లైంగిక సమయంలో నొప్పి మరియు చాలా సందర్భాల్లో గర్భం దాల్చడంలో ఇబ్బందులు వస్తాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా మహిళల్లో సుమారు 5% నుండి 10% వరకూ ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్నట్లు కనిపిస్తోంది.

పాత కాలం నుండి, ఎండోమెట్రియోసిస్ సమస్యకు ప్రధాన చికిత్స సర్జరీ అనే అభిప్రాయం వుంది. ముఖ్యంగా laparoscopic surgery ద్వారా lesions ను తీసేసే ప్రయత్నం చేస్తారు. కానీ తాజాగా వచ్చిన పరిశోధనలు ఈ అభిప్రాయాన్ని ప్రశ్నిస్తున్నాయి. ప్రతి ఎండోమెట్రియోసిస్ కేసులో సర్జరీ చేయడం సరైన పరిష్కారం కాకపోవచ్చు, ముఖ్యంగా గర్భం దాల్చాలని అనుకుంటున్న మహిళల్లో. ఎందుకంటే ఓవరీ అంటే మన ఫర్టిలిటీ యొక్క హృదయం — దాన్ని కాపాడుకోవడం అత్యంత ముఖ్యం. సర్జరీని అప్రయోజకంగా చేయటం వల్ల అండాల రిజర్వ్ తగ్గడం, భవిష్యత్తులో గర్భధారణ కష్టమవడం వంటి సమస్యలు ఎదురవుతాయి. అందుకే, ఎప్పుడు సర్జరీ చేయాలి? ఎప్పుడు చేయకూడదు? అనే అంశం చాలా ముఖ్యమైనది.

ఎండోమెట్రియోసిస్ ఫర్టిలిటీపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది?

ఇది కేవలం ట్యూబల్ బ్లాక్ అనే సమస్యను సృష్టించడం మాత్రమే కాదు

ఎండోమెట్రియోసిస్ ఫర్టిలిటీపై చూపే ప్రభావం చాలా లోతైనది. ఇది కేవలం శరీర నిర్మాణాన్ని మార్చే సమస్య కాదు, శరీరంలోని రసాయనాలు, హార్మోన్లు, ఇమ్యూన్ సిస్టమ్ అన్నిటిపై ప్రభావం చూపుతుంది.

ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న ప్రాంతాల్లో శరీరం పెద్దఎత్తున “ఇన్ఫ్లమేటరీ పదార్థాలు” విడుదల చేస్తుంది. వీటి వల్ల అండాల నాణ్యత తగ్గిపోవచ్చు, అండం ఎదగడం మందగిల్లీపోవచ్చు. స్పెర్మ్ అక్కడికి చేరినా, ఈ అధిక వాయు వాతావరణం (inflamed environment) వల్ల స్పెర్మ్ బలహీన పడుతుంది. గర్భాశయంలో ఎంబ్రియో సెట్ కావాల్సిన సమయంలో అక్కడి రసాయనాలు ఇంప్లాంటేషన్ జరిగేందుకు అడ్డుపడతాయి. హార్మోన్ బ్యాలెన్స్ కూడా తప్పిపోతుంది. ఈస్ట్రోజెన్, ప్రొజెస్టెరాన్ వంటి ఫర్టిలిటీ హార్మోన్లు తమ పని సరిగా చేయలేకపోవచ్చు. పెల్విక్ ప్రాంతంలో adhesions ఏర్పడి ట్యూబ్స్ అడ్డుపడతాయి.

కీలక అంశం — ఎండోమీట్రియోమా. ఇది అండాశయంలో ఏర్పడే సిస్టు. ఈ సిస్టు ఓవరీ టిష్యూపై నిల్వపడటం వలన అండాలని తయారు చేసే సెల్స్ నాశనం అవుతాయి. దీని వలన అండాల సంఖ్య తగ్గిపోతుంది (AMH తగ్గుతుంది). ఇది గర్భం దాల్చడానికి ప్రధాన అడ్డంకి. అదేవిధంగా, ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న మహిళలలో శరీరం ఎంబ్రియోను “శత్రువు”లాగా చూసి దాన్ని అడ్డుకునే ఇమ్యూన్ సమస్యలు కూడా కనిపించాయి. ఈ అన్ని కారణాల వలన ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న మహిళల్లో 30% నుంచి 50% వరకు ఫర్టిలిటీ సమస్యలు వచ్చే అవకాశం ఉంది.

ఎందుకు సర్జరీ ప్రతి ఒక్కరికీ సరైన పరిష్కారం కాదు?

సర్జరీనుంచి వచ్చే ప్రమాదాలు

ఎవరైనా “సిస్టు ఉంది… తీసేయాలి” అని అనగానే వెంటనే సర్జరీ చేయడం సరైన నిర్ణయం కాదు. ఎందుకంటే ఎండోమెట్రియోసిస్ సిస్టులు ఓవరీతో చాలా దగ్గరగా మిళితం అయి ఉంటాయి. ఈ సిస్టుల్ని తీసే సమయంలో ఆరోగ్యకరమైన ఓవరీ టిష్యూ కూడా కట్ అయ్యే ప్రమాదం చాలా ఎక్కువ. ఇలా జరగడం వల్ల భవిష్యత్తులో అండాల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గుతుంది.

సర్జరీలో రక్తస్రావం ఆపడానికి వాడే హీట్ టెక్నిక్స్ (energy devices) కూడా ఓవరీకి హాని చేస్తాయి. వేడి వల్ల ఫోలికల్స్ చనిపోవచ్చు, రక్తప్రసరణ తగ్గిపోవచ్చు. పరిశోధనల్లో ఒక పెద్ద నిజం బయటపడింది — ఎండోమీట్రియోమా సర్జరీ తర్వాత AMH 20% నుండి 40% వరకు తగ్గిపోవచ్చు. ఇది ఒక పెళ్లి కాని యువతికి లేదా ఇంకా గర్భం దాల్చని మహిళకు చాలా పెద్ద నష్టం.

అంతేకాదు, బైలేటరల్ సిస్టులు అంటే రెండు ఓవరీస్ మీద సిస్టులు ఉన్నప్పుడు సర్జరీ చేస్తే ముందుగానే menopause వచ్చే ప్రమాదం కూడా ఉంది. IVF చేయించుకునే సమయంలో కూడా సర్జరీ చేసిన మహిళల్లో అండాల సంఖ్య తక్కువగా రావడం, ఎంబ్రియో నాణ్యత తగ్గడం, గర్భం దాల్చే అవకాశాలు తగ్గిపోవడం వంటి సమస్యలు వస్తాయి.

సర్జరీ చేసినా, 20% నుండి 50% కేసుల్లో ఎండోమెట్రియోసిస్ మళ్లీ వచ్చే అవకాశం ఉంది. ఇది సర్జరీ ఎప్పుడూ శాశ్వత పరిష్కారం కాదని స్పష్టంగా చూపిస్తుంది.

అయితే ఎప్పుడు సర్జరీ అవసరం అవుతుంది?

సర్జరీ సరైన ఎంపిక అయ్యే పరిస్థితులు

సర్జరీకి సరైన కారణాలు ఉంటే అది అవసరం కూడా అవుతుంది. ముఖ్యంగా:

• పెల్విక్ భాగం పూర్తిగా చుట్టుకుపోయి శరీర నిర్మాణం మారిపోతే
• 4 సి.మీ. కన్నా పెద్ద ఎండోమీట్రియోమా ఉండి IVF egg pickup చేయడం కష్టమైతే
• హార్మోన్ మందులతో కూడా తగ్గని నొప్పి ఉంటే
• సిస్టులో cancer అనుమానం ఉంటే

ఈ సందర్భాల్లో మాత్రమే సర్జరీ సూచించబడుతుంది. కానీ అప్పటికీ సర్జరీ “పద్ధతిగా”, ఓవరీని కాపాడేలా మాత్రమే చేయాలి.

సర్జరీ లేకుండానే చేయగలిగే చికిత్సలు

ఫర్టిలిటీని కాపాడే ప్రత్యామ్నాయాలు

ఇప్పుడు ఆధునిక వైద్యంలో ఎండోమీట్రియోసిస్‌ను నియంత్రించడానికి సర్జరీ తప్ప మరెన్నో మంచి మార్గాలు ఉన్నాయి. వాటిలో ముఖ్యంగా:

1. హార్మోనల్ మందులు

ఇవి పీరియడ్‌లను నియంత్రించడం ద్వారా నొప్పి తగ్గించి వ్యాధి పురోగతిని తగ్గిస్తాయి.

2. ఎగ్ ఫ్రీజింగ్ / ఎంబ్రియో ఫ్రీజింగ్

సర్జరీకి ముందుగా అండాలు లేదా ఎంబ్రియోలను ఫ్రీజ్ చేస్తే భవిష్యత్తులో గర్భం దాల్చే అవకాశం సురక్షితంగా ఉంటుంది.

3. IVF – ముఖ్యంగా 3 & 4 దశల్లో

IVF ద్వారా అండం & స్పెర్మ్‌ని ల్యాబ్‌లో కలిపి, ఉత్తమమైన ఎంబ్రియో uterus లో ఉంచడం జరుగుతుంది — ఇది ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న మహిళలకు చాలా ప్రయోజనకరం.

4. జీవనశైలి మార్పులు

ఇన్ఫ్లమేషన్ తగ్గించే ఆహారం, వ్యాయామం, యోగా, ధ్యానం వంటివి కూడా మంచి ఫలితాలు ఇస్తాయి.

5. హెగ్డే ఫర్టిలిటీలో సమగ్ర చికిత్స విధానం

మా స్పెషలిస్టులు, ఎంబ్రియాలజిస్టులు, సర్జన్స్, కౌన్సిలర్లు కలిసి ప్రతి కేసును జాగ్రత్తగా పరిశీలించి వ్యక్తిగత చికిత్స ప్రణాళికలు రూపొందిస్తారు.

హెగ్డే ఫర్టిలిటీ— చికిత్స అందించడం మాత్రమే కాదు, ఆశలను కాపాడటం

హెగ్డే ఫర్టిలిటీలో, ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స అంటే కేవలం lesions తీసేసేయడం కాదు. అది ఒక మహిళ భవిష్యత్తులో తల్లిగా మారే అవకాశాలను కాపాడడం కూడా. డాక్టర్ వందన హెగ్డే గారు చెప్పినట్లు:

“ప్రతి సర్జరీ నిర్ణయం మహిళ భవిష్యత్తు మాతృత్వాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని తీసుకోవాలి.”

అందుకే మేము:

• సర్జరీ చేసే ముందు రెండుసార్లు ఆలోచిస్తాము
• ఓవరీని కాపాడే మార్గాలను ముందుగా ఎంచుకుంటాము
• అవస‌రమైతే ఎగ్ ఫ్రీజింగ్ సూచిస్తాము
• IVF ను సరైన దశలో ప్రారంభిస్తాము

మా లక్ష్యం — నొప్పి తగ్గించడం మాత్రమే కాదు, ఫర్టిలిటీని రక్షించడం.

1) ప్రతి మహిళకు సర్జరీ ఎందుకు చేయకూడదు?

ఎందుకంటే సర్జరీ వల్ల ఆరోగ్యకరమైన ఓవరీ టిష్యూ కూడా దెబ్బతిని అండాల సంఖ్య తగ్గిపోవచ్చు. ముఖ్యంగా యువతులు లేదా భవిష్యత్తులో గర్భం దాల్చాలని అనుకునేవారిలో సర్జరీ చాలా జాగ్రత్తగా చేయాలి.

2) సర్జరీ వల్ల ఓవరీ రిజర్వ్ తగ్గిందో లేదో అని తెలుసుకోవాలంటే ఎలా?

AMH టెస్టు మరియు AFC స్కాన్ చేయిస్తే అండాల సంఖ్య తగ్గిందో లేదో స్పష్టంగా తెలుస్తుంది.

3) సర్జరీ కాకుండా ఏ చికిత్సలు ఉన్నాయి?

హార్మోనల్ మందులు, నొప్పి నియంత్రణ, జీవనశైలి మార్పులు, IUI లేదా IVF వంటి పద్ధతులు ఉన్నాయి.

4) IVF ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న మహిళలకు ఎలా సహాయం చేస్తుంది?

IVF ద్వారా శరీరంలోని “వాపు ఉన్న వాతావరణం”ను పక్కన పెట్టి నేరుగా ఉత్తమమైన ఎంబ్రియోను uterus లో ఉంచుతారు. అందువల్ల గర్భం దాల్చే అవకాశం మెరుగవుతుంది.

5) సర్జరీకి ముందు అండాలు ఫ్రీజ్ చేయాలా?

అవును, AMH తక్కువగా ఉన్నవారు, రెండు ఓవరీస్ మీద సిస్టులు ఉన్నవారు తప్పనిసరిగా అండాలు ఫ్రీజ్ చేయాలి. ఇది భవిష్యత్తు గర్భధారణకు రక్షణ.

6) హెగ్డే ఫర్టిలిటీ ఎందుకు ఉత్తమం?

ఎందుకంటే:

• ఓవరీని కాపాడే సర్జరీ
• ప్రపంచ స్థాయి ఫర్టిలిటీ టెక్నాలజీ
• వ్యక్తిగత చికిత్సలు
• నిపుణుల బృందం
• రోగిని దయతో care చెయ్యడం